203 lata temu, 28 listopada 1820 roku, urodził się Fryderyk Engels, socjalista, filozof, ekonomista, długoletni przyjaciel i współpracownik Karola Marksa, bez którego poświęcenia, intelektu i ciężkiej pracy losy naukowego socjalizmu potoczyłyby się zapewne dalece inaczej.
Z uwagi na niebywałą przyjaźń i ścisłą współpracę intelektualną, jaka łączyła go z Marksem, trudno jest o nim mówić inaczej niż jak o „i Engelsie” – drugich skrzypcach, stojącym w cieniu człowieku, jak zresztą lubił mówić o sobie sam Engels.
Taki obraz Engelsa byłby jednak niesprawiedliwy, nawet jeśli pochodziłby on od samego filozofa. Był on równorzędnym Marksowi myślicielem, autorem kluczowych prac takich jak „Pochodzenie Rodziny” czy „Położenie klasy robotniczej w Anglii” albo „Anty Dühring.”
Engels, podobnie jak Marks, nie dotarł do przekonań rewolucyjnych drogą potrzeb materialnych – był on synem zamożnego i konserwatywnego fabrykanta pochodzącego z pobożnej rodziny. Swój zwrot w stronę radykalizmu zawdzięczał własnej inteligencji i zetknięciu się z młodoheglistami.
Po odbyciu służby wojskowej, na polecenie ojca Engels wysłany został jako agent handlowy do Manchesteru. To w Anglii nawiązał kontakty z czartystami i podjął współpracę z ich prasą, to również tam powstało jego „Zarys krytyki ekonomii politycznej” – „genialnej pracy” wg. Marksa.
W toku Rewolucji 1848 roku Engels brał aktywny udział w walkach, podobnie rok później – w Badenii i Palatynacie w obronie konstytucji Frankfurckiej. W 1849 roku, zmuszony do ucieczki, przedostaje się do Anglii i osiada w Manchesterze, „obok” Marksa głodującego w Londynie.
Od roku 1850 rozpoczyna się okres, przez który Engels dzieli współpracę intelektualną z Marksem z pracą w „przeklętym handlarstwie”. Świadomie podjął on ten wybór, chcąc w ten sposób odciążyć swojego towarzysza i ułatwić mu skupienie na studiowaniu ekonomii politycznej.
Studiował on wojskowość (za co zaczęto nazywać go „generałem”), lingwistykę (członkowie Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników powiadali, że „jąkał się w 20 językach”), oraz nauki przyrodnicze. W 1878 roku w druku ukazuje się „Anty Dühring”, jego główna praca filozoficzna.
Po śmierci Marksa, Engelsowi przypadło tytaniczne zadanie uporządkowania jego notatek i skompletowania na ich podstawie kolejnych tomów Kapitału, II i III. Nie przeszkadzało mu to w utrzymywaniu bogatej korespondencji z innymi socjalistami czy w żywym udziale w ruchu robotniczym.
Niestrudzony bojownik i myśliciel, filozof, wierny przyjaciel Marksa. „Jego miłość do żywego Marksa i szacunek dla pamięci zmarłego Marksa były bezgraniczne.”
Pamiętajmy – socjalizm naukowy ma dwóch ojców!